Mai vàng là loại hoa kiểng đặc trưng cho ngày Tết cổ truyền ở Việt Nam. Với tên gọi cộng màu vàng nhãi ranh đã cho chúng một vị trí quan yếu trên thị trường hoa kiểng. Hàng năm, nghề phân phối hoa kiểng khái quát và mai vàng nhắc riêng đã đem đến hiệu quả kinh tế khá cao cho nông dân. Tuy vậy, mai vàng thường bị 1 số loài sâu bệnh hại rộng rãi như: nhện đỏ, bệnh cháy lá và đốm đồng tiền… ngay sau đây là triệu chứng và cách phòng trừ các loại bệnh rộng rãi mà trang yêu mai vàng tổng hợp được.
1.Nhện đỏ
Triệu chứng
Nhện thường rất nhỏ, khó phát hiện giả dụ không nhìn kĩ,cả nhện trưởng thành và nhện non đều bu bám trên bề mặt của lá cây mai, cạp ăn biểu bì và chích hút dịch của lá cây mai kể từ lá bước vào giai đọan bánh tẻ trở đi, làm cho lá có những vết trắng lấm chấm giống bụi cám, sau đấy lá chuyển dần sang mầu xanh đen và nâu hơi đậm loang lổ, phiến lá bị phồng lên như bánh tráng. Nếu như ko phát hiện và có giải pháp diệt trừ kịp thời, bộ lá của cây mai sẽ bị cằn lại, thô cứng và hẳn nhiên sẽ ảnh hưởng đến qúa trình sinh trưởng và tăng trưởng thường ngày của cây mai, nhất là trong mùa khô. Do thân thể của nhện rất nhỏ mắt thường khó nhìn thấy mà chỉ nhận ra triệu chứng gây hại để lại của nhện trên lá nên trong thực tế đã có những chủ vườn mai ở quận 12 cứ tưởng cây mai bị bệnh và trị liệu theo hướng dùng thuốc trừ bệnh nên ko thấy “bệnh” thuyên giảm.
Phòng trừ
Để phòng trị lọai nhện này các bạn có thể thực hiện 1 số công việc sau đây:
– bạn không nên trồng hoặc đặt các chậu mai quá xít nhau, để vườn mai có độ thông thóang.
– Hàng ngày lúc tưới tắm, coi sóc vườn mai bạn nên chú ý Quan sát cây mai, kiểm tra bộ lá mai (nhất là những lá từ giai đọan bánh tẻ trở đi) để phát hiện sớm và có giải pháp diệt trừ nhện kịp thời. Do thân thể của nhện rất nhỏ Cho nên để dễ phát hiện nhện bạn phải sử dụng kính lúp, nếu như không có kính lúp các bạn có thể kiểm tra bằng cách gián tiếp như sau: ngắt những lá mai nghi có nhện đặt vào giữa 2 tờ giấy trắng rồi lấy tay vuốt nhẹ phía ngòai tờ giấy, giả dụ thấy trên mặt giấy có những chấm nhỏ mầu vàng xanh, hồng hay đỏ thì lá đó đang có nhện gây hại, những chấm này càng đa dạng thì chứng tỏ mật độ của nhện càng cao.
– lúc phát hiện có nhiều nhện trên cây mai các bạn có thể sử dụng một trong các lọai thuốc ngay sau đây để phun xịt: Danitol 10EC; Comite 73EC; Pegasus 500SG; Ortus 5SC; Cascade 5EC; Nissuran 5EC; Sirbon 5EC; Kelthane 18,5EC…Nên sử dụng luân phiên thuốc để tránh nhện bị kháng thuốc. Về liều lượng và cách sử nên đọc hướng dẫn có in trên nhãn thuốc.
hai. Bệnh đốm đồng
Triệu chứng : Ngòai cây mai ra thì bệnh này còn có thể gặp trên phổ quát lọai cây thân gỗ khác, nhất là những cây ăn trái như: cam quýt, chôm chôm, nhãn, bưởi, mãng cầu, sầu riêng, mít, xòai…Ban đầu vết bệnh chỉ là những đốm rất nhỏ cỡ 1 vài ly, sau ấy giả dụ gặp điều kiện thời tiết dễ dàng như ẩm độ trong vườn cao, thiếu nắng…thì chúng phát triển rộng ra. Vết bệnh phần đông có hình dáng tròn hoặc hơi tròn như đồng bạc (nên gọi là bệnh đốm đồng tiền) hoặc hình bầu dục, mầu xám trắng hay xám xanh da trời . Theo thời gian vết bệnh cứ lan rộng dần ra xung quanh, nếu nặng phổ thông vết sẽ hòa lẫn vào nhau tạo ra dạng hình bất kỳ, mầu sắc loang lổ ngòng ngoèo như da hổ, cứ thế phổ thông lớp chồng chất lên nhau làm cho lớp vỏ của cây mai dầy lên, có độ xốp giống như một lớp nhung bao nói quanh gốc cây mai. Bệnh thường vững mạnh trên lớp vỏ cây đã già cỗi, cổ thụ một tí, và ở cây mai cổ thường bị bệnh này.
Phòng trị
– bạn không nên trồng hoặc xếp đặt những chậu mai trong vườn qúa dầy, quá sắp nhau để vườn mai thông thóang, khô ráo, dưới tán, dưới gốc cây nhận được thêm ánh sáng mặt trời, sẽ có tác dụng tránh được bệnh nảy sinh, lớn mạnh. Đây có thể được coi là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để đề phòng bệnh.
-Thiết kế mặt liếp để trồng mai hoặt đặt chậu mai theo hình mai rùa, xẻ rãnh thóat nước để nước không đọng lại trên mặt vườn trong mùa mưa để vườn luôn được khô ráo.
– Đối với những gốc mai đã bị đốm bệnh xuất hiện đa dạng, dầy đặc bạn có thể sử dụng bàn chải cọ rửa sạch những đốm bệnh trên thân , trên cành.
– Có thể sử dụng nước vôi hoặc dung dịch thuốc Boóc đô 1% qúet lên thân cây vào đầu mùa mưa, cũng có tác dụng ngăn chặn bệnh thâm nhập, lây lan. Ngòai ra các bạn có thể sử dụng 1 số lọai thuốc gốc đồng như Copper –B, Coc 85; Copper-Zinc hoặc Zinccopper… xịt ngừa lên những chỗ thường hay bị bệnh trên thân, cành.
3.Bù lạch (Bọ trĩ)
Triệu chứng: Bù lạch có đặc điểm là mỗi khi cây mai ra đọt non thì con trưởng thành của chúng sẽ chuyển động trong khoảng nơi khác tới đẻ trứng trên những đọt lá non, sau lúc đẻ vài ngày trứng bắt đầu nở ra con bù lạch non (con ấu trùng). Cơ thể của bù lạch rất nhỏ, đẫy sức cũng chỉ dài khỏang hơn môt cm. Cả con trưởng thành và con ấu trùng đều chích hút nhựa của những lá non, cho ra những vết lấm tấm trắng nhỏ li ti. Những lá bị hại sẽ mất dần dưỡng chất, phát trển ko thường ngày, nhỏ lại, mép lá bị khô cháy và cong lên, lá trở lên thô cứng.
lúc những lá bị hại chuyển sang giai đọan bánh tẻ và già, thức ăn không phù hợp cho chúng , chúng lại di chuyển sang những lá non khác để chích hút và gây hại. Bù lạch thường gây hại nhiều trong mùa khô, lúc mùa mưa tới mật số bù lạch sẽ giảm dần.
Phòng trị
– lúc tưới nước cho cây mai, các bạn nên sử dụng lọai máy bơm có áp suất mạnh ,xịt thẳng tia nước vào những chỗ mà bù lạch “cư trú” để rửa trôi bớt chúng, với cách làm này các bạn cũng có sẽ làm giảm bớt được mật số của 1 số đối tượng dịch hại đang gây hại trên cây mai như nhện đỏ, rệp sáp…
– ví như mật số bù lạch cao bạn có thể sứ dụng 1 số lọai thuốc trừ sâu thường dùng như: Malvate 21EC; Trebon 10EC; Confidor 100SL; Admire 050EC; Regent 5SC…Khi phun xẹp thuốc các bạn nhớ phun ướt đều cả mặt dưới của lá mai. Nên đọc liều lượng sử dụng in sẵn trên nhãn thuốc.
=== >> các bạn có thể xem thêm: các bước kỹ thuật chăm sóc mai vàng sau Tết
4.Bệnh nấm hồng
Triệu chứng: Việc ban đầu bệnh đơn thuần là một đốm nhỏ, sau đó cứ lan rộng dần ra rồi bao kín hết cả một đọan cành, làm cho lá cây mai bị rụng, cành bị chết khô dần. Lúc vết bệnh đã bao quành kín hết cả một đọan cành thì phần đông những lá mai phía trên chỗ bị bệnh sẽ có mầu vàng, xanh loang lổ, rồi bị rụng dần, khúc cành phía trên chỗ bị bệnh trở lên khô nứt, giòn dễ gẫy. Giả dụ không phát hiện sớm và phun xẹp thuốc phòng trị kịp thời thì có lúc lên tới vài chục phần trăm số cành bị hại, làm cho cây mai xác xơ, vụ ra bông năm sau sẽ không đẹp.
Bệnh thường chỉ tiến công trên những cành nhỏ cỡ chân nhang cho tới cỡ cây đũa ăn cơm, ít lúc gây hại ở những cành to hoặc trên thân, ví như cây được phun xẹp thuốc kịp thời. Nhưng vì những cành nhỏ này lại là cành mang bông cho vụ sau nên ví như để nhiều cành bị hại cây sẽ có ít bông và bông ko đẹp, bông nhỏ, rất khó bán và bán ko được giá.
thực tế cho thấy bệnh thường gây hại phổ thông hơn trong mùa khô, khi mùa mưa xuống bệnh bớt dần.
Phòng trị
– rà soát vườn mai thường xuyên (nhất là vào mùa khô) để phát hiện sớm và có biện pháp ngăn chặn bệnh kịp thời.
– khi phát hiện có bệnh có thể dùng một trong những lọai thuốc như: COC 85WP; Vidoc 30WP ; Vidoc 80BTN; hoặc Vidoc 50HP; Batocide 12WP Viben-C 50BTN… để phun ké, nếu như vườn thường bị bệnh này thì trong mùa khô (là mùa phù hợp cho bệnh phát sinh, phát triển) nên phun ké định kỳ khỏang 1 tuần lễ một lần.Nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc đã có in trên nhãn thuốc.
-Thường xuyên nhặt nhạnh những cành đã bị bệnh không thể khôi phục được đem tiêu hủy. Khi cắt nhớ cắt sâu thêm vào bên trong chỗ vết bệnh khỏang vài phân để phòng nấm bệnh còn sót lại trên cành tiếp diễn tăng trưởng lây lan sang các cành khác hoặc các cành non sắp ra sau này.
5. Bệnh rỉ sét
*Triệu chứng: Bệnh thường xuất hiện và gây hại trên những lá mai đã thao tác vào giai đọan bánh tẻ trở đi. Đầu tiên vết bệnh đơn thuần là những chấm nhỏ mầu mầu nâu, sau ấy vết bệnh cứ lớn dần lên như hạt tấm, hạt mè…(đa số vết bệnh có kích thước khỏang trên dưới hai ly), hình tròn hoặc hình bầu dục, thỉnh thoảng vết bệnh cũng có kích thước khỏang 4-5 ly . Đa số vết bệnh nằm trong phiến lá, tuy nhiên thỉnh thỏang cũng có những vết nằm ở ngòai mép lá, gặp tình trạng này vết bệnh chỉ còn lại là nửa hình tròn. Vết bệnh có mầu đỏ nâu, nhìn giống như mầu của sắt rỉ, nên bà con trồng mai vàng chuyên canh ở huyện Thủ Đức, thị xã 12…(Tp. Hồ Chí Minh) thường gọi bằng một trong khoảng mang thuộc tính hình tượng cho dễ hiểu, dễ nhớ ấy là bệnh “Rỉ Sét”. Vết bệnh diễn tả ở cả mặt trên và mặt dưới của lá cây mai, tiếp giáp với vết bệnh bao giờ cũng có một quầng vàng nhỏ bao quanh quéo, nếu soi lên ánh sáng thì những quầng vàng này diễn đạt rõ hơn.
Khác với những bệnh mà chúng ta thường gọi là bệnh rỉ sắt hại trên một số cây trồng khác như bệnh rỉ sắt cafe, bệnh rỉ sắt đậu đỗ, bệnh rỉ sắt hại ngô…thường bao giờ vết bệnh cũng nổi lên một cục u, bên trong những cục u này có đựng một khối bột mầu gạch non (giống như mầu của sắt rỉ), thì trên vết bệnh “Rỉ sét” của cây mai vàng không có những cục u và những khối bột mầu gạch non này, mà chúng vẫn phẳng bình thường như mặt phẳng của phiến lá. Nếu như bệnh hại nặng mà ko tậu giải pháp chữa trị kịp thời sẽ làm cho bộ lá của cây mai mất dần mầu xanh vốn có của nó, rồi chuyển dần sang mầu vàng, diệp lục tố bị mất dần, tác động đến qúa trình tổng hợp thường ngày của cây, làm cho cây mai mất sức, yếu ớt. Bệnh thường chỉ xuất hiện và gây hại rộng rãi trong mùa mưa.
Phòng trị
– chúng ta không nên trồng hoặc đặt các chậu mai qúa sắp sát nhau, tạo cho vườn mai luôn thông thóang. Liếp trồng mai, hoặc liếp đặt chậu mai nên ngoài mặt theo hình mai rùa để thóat nước tốt mỗi khi có mưa. Kê đặt chậu mai cao để tránh cho cây mai bị úng nước trong mùa mưa.
– khi bước vào mùa mưa nên kiểm tra vườn mai đều đặn để phát hiện sớm và có biện pháp ngăn chặn bệnh kịp thời. Lúc phát hiện có bệnh có thể dùng một trong những lọai thuốc tiếp đây để phun xịt: COC 85WP; Vidoc 30WP ; Vidoc 80BTN; hoặc Vidoc 50HP; Batocide 12WP Viben-C 50BTN. Về liều lượng và cách sử dụng thuốc nên đọc kĩ hướng dẫn mà nhà sản xuất đã có in trên nhãn thuốc.
6.Sâu ăn lá
Hiện tượng: Sâu ăn lá cũng là một đối tượng thường xuất hiện và gây hại cho cây mai, nhất là vào những đợt cây ra đọt non, lá non, để lớn mạnh thân cành.
lúc mới nở sâu non gặm nhấm làm khuyết lá, lúc lớn chúng nhả tơ kéo vài lá non lại với nhau, rồi nằm bên trong cắn phá, làm cho lá bị khuyết, ví như nặng lá có thể bị cắn phá tới phân nửa, đôi khi chỉ còn trơ lại một đọn gân chính ở gần cuống lá. Làm mất diện tích lá quang hợp cho cây. Khi lá già nhìn cây mai tả tơi. Làm cho cây mai sinh trưởng và phát triển kém, cây còi cọc, ra ít bông, và bông nhỏ ko đẹp.
khi đẫy sức sâu dài khỏang 25-28ly, hóa nhộng bên trong tổ lá. Sâu thường gây hại rộng rãi trong mùa mưa, là mùa cây mai thường ra rộng rãi đợt đọt non, lá non để vững mạnh thân, cành, lá.
*Phòng trị
– khi trông nom cây mai, nên lưu ý Nhìn vào, nếu phát hiện thấy “tổ sâu” thì bắt giết (lọai sâu này rất dễ bắt vì chúng ít trốn chạy).
– nếu như mật số sâu cao, không đủ sức bắt bằng tay thì bạn có thể dùng thuốc trừ sâu để phun ghẹ. Đây là một lòai sâu hơi dễ chết, vậy các bạn có thể sử dụng bằng một số lọai thuốc trừ sâu thông htường như: SecSaigon 5EC hoặc 10EC; Diaphos 5EC; Sagothion 50EC; Padan 95SP; Fastac 5EC…Về liều lượng và cách dùng của thuốc bạn có thể đọc hướng dẫn trên vỏ bao bì.
7 .Bệnh cháy lá
*Triệu chứng: Bệnh cốt yếu trên lá cây mai, xuất hiện Đầu tiên ở chóp và mép lá cấu tạo vệt màu nâu, lan dần vào phiến lá thành mảng lớn, màu nâu xám, phân biệt rõ với phần xanh của lá, mảng cháy có lúc chiếm trên 1/2 diện tích lá. Trên vết bệnh có những chấm đen nhỏ là ổ bào tử. Lá cây mai bệnh nặng chuyển màu vàng và rụng. Bệnh nảy sinh chủ yếu trên lá già.
– Bệnh phát sinh vào cuối mùa thu khi cây mai có phổ quát lá già, sinh trưởng chậm, đất thiếu hoạt chất, nhất là trong chậu ít bón phân.
Phòng trị
– Bón phân hồ hết, cân bằng NPK, ngắt bỏ lá già, lá bệnh, định kỳ phun thuốc gốc Đồng và phân bón lá cho cây mai.
8.Bệnh vàng lá
*Triệu chứng
– Lá non có màu vàng nhạt hoặc trắng bạc, các gân lá còn xanh, phiến lá khá bị cong, cây sinh trưởng chậm lại.
– nguồn gốc gây bệnh cốt yếu do thiếu dưỡng chất. Cây mai trồng trong chậu, đất xấu, ít được bón phân, thường bị bệnh vàng lá ở lá non và bệnh cháy lá ở lá già.
*Phòng trị
Bón gần như phân. Lúc có hiện tượng vàng lá, ngoài bón phân nên phối hợp phun phân bón lá có chất vi lượng, cây sẽ mau hết bệnh
9.Rệp sáp
– Khí hậu hot và ẩm phù hợp cho rệp phát triển. Rệp hút nhựa câymai làm đọt xoăn lại, lá vàng, cây sinh trưởng kém. Cây có rệp thường có kiến và nấm mồ hóng đen. Rệp còn là môi giới truyền bệnh virus cho cây .Rệp sáp Dysmicoccus sinh sống phá hại phổ biến loại cây.
– dùng tay giết thịt rệp. Lúc thiết yếu thì phun các loại thuốc Pyrinex, Supracide, Polytrin, Monster
10. Bọ cánh tơ
Triệu chứng: Chích hút dinh dưỡng ở lá non, dưới mặt lá non là 2 vệt màu xám cùng lúc với gân chính. Đọt non bị hại thường sần sùi, cứng và dòn, hai mép lá và chóp lá cong lên. Khi bị hại nặng lá bị rụng, nhất là lá non. Bọ non sống tập hợp ở đọt non, gân lá non, ít vận động. Bọ gây hại nặng vào mùa khô. Mùa mưa mật số bọ giảm.
Phòng trị
-Tưới ướt lá và bề mặt đất để tiêu diệt nhộng trong đất.
-Cắt tỉa liên tiếp để khắc phục nguồn thức ăn của bọ.
-Sử dụng thuốc: Pyrinex, Confidor, Admire, Sherpa….
11.Bọ xít
– Bọ xít thường chích hút nhựa cây mai bằng cách chích vào các cành non của cây, tạo thành vết u nổi sần sùi, gây hại nặng có thể làm chết cành, chết cây.
– Các loại thuốc được dùng như Bi58 40 EC (15 – 20 ml/bình 8 lít), Supracide 40 EC (5 – 7 ml/bình 8 lít).
12.Tuyến trùng hại
Triệu chứng: Tuyến trùng kích thước cơ thể rất nhỏ, chỉ khoảng 0,5 mm sống trong đất, đục lổ chui vào sinh sống bên trong rễ, chích hút dịch cây mai và tạo thành các bướu rễ. Bộ rễ có bướu vững mạnh kém
– Cây mai bị tuyến trùng sinh trưởng rất yếu, phiến lá vàng và nhỏ hơn thường nhật. Nhổ gốc Quan sát rễ thấy những nốt tròn trên rễ. Bộ rễ bị tuyến trùng nặng sẽ mất khả năng hút dinh dưỡng cung ứng cho cây. Ví như để lâu cây mai sẽ sinh dưỡng kém và chết.
Phòng trị
– cải thiện bón phân hữu cơ, vì phân hữu có không ít vi khuẩn và nấm ký sinh có thể xoá sổ tuyến trùng.
– Nhổ bỏ những cây bị chết, thu gọn sạch rễ trong đất.
– Có thể dùng thuốc: Mocap, Sincocin
– sử dụng thuốc trừ tuyến trùng Oncol 20EC pha 50 ml/10 lít nước :
+ Tưới vào mỗi hố 4-8 lít dung dịch thuốc đề phòng trước lúc trồng.
+ Tưới thuốc thấm sâu vào quanh đó vùng rễ, cần tưới 2 lần vào đầu và cuối mùa mưa.
+ cây cúc ra hoa, nhổ cây băm nhỏ rồi vùi lấp xung quanh gốc cũng có tác dụng tránh được tuyến trùng.